
Jan Wolkers. bron foto: https://kasteeloudpoelgeest.com/jan-wolkers-expositie/
De foto van hiernaast is niet van een Helmonder.
Noch komt de marmeren sphynx uit de tuinen van de industriële villa’s, die in de 20e eeuw aan de Warandelaan stonden.
En een gracht, waar Jan in mijn gedachten het beeld uittrok, op een moment dat het landhuis onbewaakt, geplunderd en smeulend in het ochtendgloren lag, nadat de Duitsers waren vertrokken;
Een gracht hadden deze villa’s voor zover ik weet niet.
En het verhaal van hoe Jan aan het beeld kwam was volgens de lezing in het Tillenbeest ook anders, getuige dit filmpje van Landgoed Kasteel Oud-Poelgeest.
Dat kasteel had wel een gracht, maar dat was niet de modderpoel waar het Tillenbeest in terecht kwam.
Om het nog ingewikkelder te maken, weet ik vrijwel zeker dat ik de roman Het Tillenbeest zelf, nooit heb gelezen …..
Misschien vergis ik me, en heb ik Het Tillenbeest wel gelezen.
Maar in de synopsis over Terug naar Oegstgeest, een boek dat ik zeker gelezen heb, staat er niets over.
Wel over “het landgoed van Houtheer”, dus ook voor dat boek moest je je historische vastgoedkennis een beetje op de rit hebben.
Ondanks dat ik niet meer kan traceren waar ik het verhaal van het Tillenbeest heb gelezen, weet ik dat de “tuin Vavanasten”, zoals de tuin rondom de afgebrande villa in onze familie heette, voor mij onlosmakelijk verbonden was met Jan Wolkers en het verhaal van het Tillenbeest.
Mijn grootouders woonden namelijk in Helmond, maar ik groeide op in Boekelo, een dorp bij Enschede, en in mijn middelbare schooltijd woonde ik in Zuidhorn, een dorp bij Groningen.
Op geen van beide plekken had ik verlaten kastelen of landgoederen om mijn literatuur aan te spiegelen. Kastelen hadden we niet, de landhuizen in Boekelo lagen allemaal buiten het dorp, en de villa’s op De Gast in Zuidhorn waren allemaal netjes bewoond.
Voor mij was de enige bruikbare referentie bij het verhaal van Jan Wolkers, het verwilderde stuk land waar ik met mijn oma die in de Einthovenstraat woonde, weleens doorheen liep.
Wat niet vaak was, want we liepen standaard richting Boerhavelaan en dan vandaaruit richting de Warande.
We liepen nooit door de tuinen, maar over de Boerhavelaan, langs de jaren 50 flats waar mijn tantes woonden, of binnendoor langs een school (lijkt ook weg te zijn) in de Mathijssenstraat.
We naderden de Warande dus altijd vanaf de “lege” kant.
Eerst een zeer lang stuk (in kinderogen) met het grote water links naast de weg, dan de grote vijver met het eilandje, het beeld van het koppel in de strandstoel waar alle kinderen van Helmond al generaties lang op schoot klimmen.
Er was een kooi met aapjes, een kuil waar ook dieren inzaten maar ik weet niet meer welke.
En de vogelkooien zoals die er tot de dag van vandaag zijn.
Alleen zaten er toen geen cavia’s of parkieten in.
Na de vogels lieten we het restaurant letterlijk en figuurlijk links liggen, ik vraag me zelfs af of je er vroeger überhaupt iets kon drinken want ik heb me nooit in die richting bewogen, of het moet zijn geweest om op het tweede zeer klimbare beeld te gaan zitten:
Een soort granieten blok, met wat denk ik de aller-eerste naam van het park is geweest.
Daarna kon je kiezen of je op het pad bleef of over het terras langs het water wilde lopen. In die tijd waren er nog bosjes die het grote wandelpad scheidde van het terras-deel waar je langs het water liep, dus er viel ook echt wat te kiezen.
En pas daarna, kwam het hertenpark.
Er zat dus een vaste volgorde in, en ik weet zeker dat wij niet door de tuinen van de villa’s en de Warandelaan langs de ziekenhuizen liepen, en we begonnen ons bezoek ook zeker nooit aan de “hertenkamp” zijde van de Warande.
Dat zou een vorm van heiligschennis zijn geweest.
Het voeren van de herten en de lama’s met een zak oud brood (mijn oma was de enige die de struisvogels durfde te voeren!) was altijd de grande finale van onze wandeling.
En aangezien we in mijn herinnering nooit naar de binnenstad gingen, of mensen bezochten waar we lopend door deze tuinen naartoe gingen, is het hooguit enkele keren geweest dat ik er doorheen ben gekomen.
Maar genoeg om een belangrijke leemte in mijn kennis op te vullen, waardoor Jan Wolkers bij mij in vruchtbare aarde viel.
Dezelfde functie vervulden de flats op de Boerhavelaan (hadden we ook niet in Boekelo) die een basis-idee vormden voor de Petteflet, en het bosrijke deel van het park De Warande (er waren geen parken in Boekelo) dat was mijn Torteltuin.
Dus Helmond was niet alleen Oegstgeest het was ook het toneel van mijn Pluk van de Petteflet.
Maar wat was dat eigenlijk, die “tuin Vavanasten“?
Tot mijn grote vreugde kwam ik erachter dat men in Helmond met veel liefde de eigen geschiedenis levend houdt.
Over het stukje grond dat bij ons de “tuin Vavanasten” heette, is dan ook veel bekend.
Er stonden twee villa’s op deze percelen aan de Warandelaan, die midden jaren 80 zijn bebouwd, dit is de wijk “Edisonplantsoen”.
bron:
https://www.geschiedenisasten.nl/artikel/197/Verdwenen-stukje-Helmond
De eerste villa was nummer 15, “de villa die douairière Wesselman liet bouwen, nadat het kasteel verkocht was aan de gemeente.”
De bouw van nummer 15 moet dus in de jaren 20 zijn geweest, toen het kasteel aan de gemeente toekwam.
En in Helmond staat dus ook een kasteel!
Het kasteel van Helmond werd na de overdracht een gemeentehuis én een museum, (bron: mijn moeder).
Mijn ouders zijn er getrouwd.
In het gemeentehuis dan, hoewel ze misschien ook wel in het museum hadden willen trouwen, maar gekke locaties daar deden ze in de vorige eeuw niet aan.
Zij en mijn vader trouwden onder een kopie van het schilderij De Vrede Van Breda, dat toen in de gemeentezaal hing.
Wat heel symbolisch was, want mijn vader kwam uit Bavel, en dat is gemeente Breda.
Deze villa op nummer 15 van de douairière Wesselman, is vermoedelijk in de jaren 50 afgebroken.
De naam Wesselman komen we straks ook weer tegen in de aflevering die ik over de Warande wil maken; Want de familie Wesselman heeft graven in de Warande, op een eiland in het bos.
Over dit grafeiland is de geschiedenis ook goed bewaard, tot aan de meest recente periode aan toe waarin het eiland verzorgd wordt door de gemeente, en eindelijk rust lijkt te hebben gevonden.
longread over het grafeiland
https://www.geschiedenishelmond.nl/artikel/612/Het-grafeiland-in-de-Warande
De tweede villa was Warandelaan 13. Deze villa was geheel van hout en behoorde toe aan Gerard Coovels, en is veel ouder geweest want hij is in 1916 overleden.
Wesselman was een adellijke familie maar de Coovels waren verbonden aan de industrie in Helmond.
Iets wat we ook vaker tegen gaan komen, omdat Helmond een echte industriestad was.
In het centrum vind je nu terrasjes en fonteinen in het kanaal, terwijl er vroeger grote schepen af en aanvoeren.
Mijn moeder zegt dat de de brug zo ongeveer permanent openstond om de talloze zware vrachtschepen doorgang te geven.
Terug naar onze villa’s;
De vermoedelijk 19e eeuwse houten villa van Coovels, werd vanaf 1950 bewoond door de familie Van Asten.
Dit is dus de “Van Asten”, waar mijn grootouders de tuin naar vernoemden.
Ook Van Asten was een industriële familie.
En het zal de oude Coovels goed hebben gedaan, want waar al benoemd wordt dat Coovels voor hun tijd op diverse punten goed voor hun arbeiders zorgden en hun tijd vooruit waren;
Was Willem Van Asten (1895 – 1969) naast fabrikant ook filantroop. Filantropie was verweven met de generaties voor hem, die weverij Diddens & van Asten, hadden opgericht.
Onder Van Asten werd een spinnerij aan het bedrijf toegevoegd en werden dekens van het merk Didas gemaakt, een product dat alle Nederlanders kenden.
De 19e eeuwse Coovels villa werd tot het laatst bewoond, door Wim van Asten junior, maar stond al leeg en op de nominatie op gesloopt te worden toen hij op 28 augustus 1977 afbrandde.
Beide villa’s hadden hekken, die open gingen toen er geen villa’s meer op de percelen stonden.
Ik weet niet wanneer Wim van Asten uit de villa ging, en of de hekken naar het terrein toen al open gingen.
Uiterlijk na de brand, is het terrein van beide tuinen toegankelijk geworden.
De tuin Vavanasten, een samenvoeging van beide tuinen, heeft dus zeker bestaan van 1977 tot de bouw van het Edisonplantsoen, wat medio jaren 80 is volgens de eerste informatie.
Mijn moeder vertelde me dat mijn oma afscheid is gaan nemen, van een boom die toen is omgezaagd.
Het was een Kaukasische Vleugelnootboom, in de “tuin Vavanasten”.
Ik heb het opgezocht en het is een soort die zeer graag met zijn voeten in het water staat, bij een vijvertje of een meer.
Of een gracht!
Misschien is er dan toch iets van water geweest, bij deze twee villa’s.
De boom was al afgezaagd, en mijn oma had een stoel meegenomen.
Ze ging erbij zitten.
Voor hoe lang, weet niemand meer natuurlijk.
Maar wat zou Jan Wolkers, die zelf ook altijd zoveel oog had voor de natuur en plekken die aan hun lot waren overgelaten, dat goed hebben begrepen.
En wat een schoonheid en een ontroering dat een bewoner uit de Einthovenstraat, mijn oma Vuur, die toen diep in de 60 was, daar in haar eentje heeft gezeten.
Bij een afgezaagde Kaukasische Vleugelnoot.
In de tuin Vavanasten.
.
👩🏼💻 Suzanne 🧸 beertje Puux
het steunen van mijn schrijverschap kan via
🇳🇱Tikkie van de week
Next up, in The Helmond Series;
De Warande
Subcribe op dit blog om ze te ontvangen of volg me op:
Facebook 🇳🇱 Suzanne Beenackers Schrijver
Instagram
of
Twitter (alle posts)
Dat was het!
Ik ben schrijver/ content creator en YouTuber maar daarnaast heb ik
een internationale onderneming sinds februari 2023:
Catacombe
become the Rock Star you were born to be
+ 🌱 net nieuw, voor Nederland
de Club
yoga voor generatie X
3 YouTube
1. Rock Star Writer YouTube
2. 🇳🇱Nederlandstalige YouTube
3. YouTube Rock Your Business
4 blogs
1. Rock Star Writer
2. Daily Bon Jovi Yoga
3. World Between Worlds
4. 🇳🇱Nederlands blog: Suzanne Beenackers (huidig)
2 Facebook pagina’s
1. Rock Star Writer op Facebook
2. 🇳🇱Suzanne Beenackers Schrijver met beertje Puux
1 Twitter account Twitter (alle posts)
1 Instagram
waarschijnlijk als de allerlaatste persoon die lid is geworden!
🌍🌎 📚🛒
online bookshop
Je kunt mijn boeken
🐨The Little Mistress Who Turned Into A Baby Koala,
🎶🎸A Boyfriend Like Jon Bongiovi, en 🐯White Tigress Yoga Workbook
online bekijken onderaan deze pagina: https://www.lulu.com/spotlight/rockstarwriter
en daar kopen (internationaal), of bij mij bestellen als je in de Benelux of Duitsland woont.
Stuur me een email met je bestelling.
———
Alle verhalen uit het verleden worden opnieuw geblogd/ gepost op: https://suzannebeenackerscurated.com/